UI , UX چیست ؟!
تجربه کاربری (UX) چیست؟
تجربه کاربری (UX) چیست؟
UX مخفف User Experience است و به چگونگی تعامل کاربر با یک محصول، وبسایت یا اپلیکیشن اشاره دارد. هدف UX ایجاد مسیری است که کاربر بدون مشکل و با رضایت از آن عبور کند. عناصر کلیدی UX شامل موارد زیر است:
- کاربردپذیری: سایت چقدر کاربرپسند و ساده برای استفاده است.
- دسترسی: اطمینان از اینکه همه کاربران، از جمله کسانی که نیازهای خاص دارند، میتوانند از سایت استفاده کنند.
- سازگاری: کاربر در دستگاههای مختلف (موبایل، دسکتاپ، تبلت) تجربهی یکسان و بیدردسری داشته باشد.
- جریان کاربر (User Flow): نحوه حرکت کاربر در سایت و رسیدن به هدفی که دارد (مانند خرید یا پر کردن فرم).
رابط کاربری (UI) چیست؟
رابط کاربری (UI) چیست؟
UI مخفف User Interface است و به طراحی بصری و حسی که کاربر با آن تعامل دارد اشاره دارد. UI روی ظاهر و حس کلی سایت تمرکز میکند و شامل موارد زیر است:
- طرحبندی (Layout): چیدمان المانها و بخشهای مختلف سایت.
- رنگها و تایپوگرافی: انتخاب رنگها و فونتها برای ایجاد یک حس خاص و هویت برند.
- عناصر تعاملی (Interactive Elements): مانند دکمهها، منوها، فرمها و آیکونها.
- طراحی واکنشگرا (Responsive Design): اینکه عناصر سایت به خوبی در اندازههای مختلف نمایش داده شوند.
تفاوت وظایف و مسئولیتهای طراح UI و UX
طراح UI مسئولیت طراحی ظاهر و نحوه تعامل کاربر با محصول یا وبسایت را برعهده دارد. او وظیفه دارد تمام عناصر بصری صفحات را طراحی کرده و آنها را بر اساس هویت بصری برند تنظیم کند. در واقع، خلق تجربهای دلپذیر برای کاربر در حین تعامل با وبسایت از مهمترین وظایف طراح UI است. این فرد باید به موضوعاتی مانند روانشناسی رنگ و چیدمان آشنا باشد. همچنین تسلط به موارد زیر برای یک طراح UI ضروری است:
- تایپوگرافی
- آشنایی با الگوهای طراحی
- انیمیشنها و عناصر تعاملی
- کار با ابزارهای طراحی UI
طراح UX بر روی تجربه کلی کاربر در استفاده از سایت تمرکز دارد. این فرد باید نیازها و انتظارات کاربران را به خوبی درک کند و ساختار رابط کاربری را بر همین اساس طراحی کند. همچنین بهبود تعاملات و دریافت بازخورد کاربران برای بهینهسازی تجربه کاربری از مهمترین وظایف اوست. مهارتهای مورد نیاز یک طراح UX شامل:
- طراحی و پیادهسازی استراتژی محصول
- تسلط بر تحقیق رفتار کاربر
- معماری اطلاعات
- انجام تستها و بهبود مداوم طرح
تفاوت کاربرد UI و UX
UI یا طراحی رابط کاربری بر جنبههای بصری و گرافیکی تمرکز دارد؛ یعنی آنچه که کاربر به صورت مستقیم با آن در تعامل است. به عنوان مثال، در طراحی یک خودرو، مواردی مانند محل قرارگیری صندلیها، فرمان، داشبورد، و دکمهها توسط طراح UI تعیین میشود.
در مقابل، UX یا تجربه کاربری به این میپردازد که کاربر چطور با محصول تعامل دارد و آیا تجربهای راحت و لذتبخش برای او فراهم شده است. در همان مثال خودرو، UX به احساس کلی رانندگی، راحتی تعویض دندهها، یا آسانی تعمیر خودرو میپردازد. UX به کمک قرارگیری درست عناصر UI تجربهای خوب و کاربردی را برای کاربر ایجاد میکند.
تفاوت اهداف UI و UX
UI یا طراحی رابط کاربری به دنبال این است که رابطی زیبا و کاربرپسند ایجاد کند که هم دسترسی آسان به بخشهای مختلف داشته باشد و هم از لحاظ گرافیکی جذاب باشد. به عنوان مثال، در طراحی صفحه ثبتنام یک سایت، اگر فرمها و دکمهها ساده و بیروح باشند، احتمالاً کاربران از ثبتنام خودداری میکنند. اما اگر صفحهای جذاب و دلپذیر طراحی شود، کاربران ترغیب به ثبتنام و استفاده از خدمات سایت خواهند شد.
در مقابل، UX یا تجربه کاربری هدفش سادهسازی و بهبود تجربه تعامل کاربر با سایت است. در فرآیند ثبتنام، طراح UX تلاش میکند تا تنها اطلاعات ضروری مانند ایمیل، شماره تلفن، و رمز عبور را از کاربر دریافت کرده و مراحل ثبتنام را تا حد ممکن کوتاه و ساده کند. بسته به نوع سایت یا پروژه، این فرآیند میتواند متفاوت باشد؛ مثلاً در سایتهای فروشگاهی، ممکن است جزئیات بیشتری مورد نیاز باشد.
تفاوت ابزارهای مورد استفاده در طراحی UI و UX
در طراحی UI، ابزارهای گرافیکی نقش کلیدی دارند. نرمافزارهایی مانند Figma، Adobe XD و Sketch از محبوبترین ابزارهای طراحی رابط کاربری هستند. این ابزارها تمامی امکانات لازم برای طراحی را در اختیار طراحان قرار میدهند. حتی یک طراح UI میتواند با مداد و کاغذ شروع به طراحی کند؛ چراکه اصل موضوع خلاقیت و ایجاد دسترسی ساده است.
در مقابل، طراحان UX از ابزارهایی استفاده میکنند که به تحلیل رفتار کاربر کمک میکنند. یکی از مهمترین ابزارهای مورد استفاده در UX، Google Analytics است. این ابزار اطلاعات دقیقی از رفتار کاربران در سایت ارائه میدهد و به طراح UX کمک میکند تا بخشهای پرکاربرد و نقاط ضعف سایت را شناسایی و بهبود دهد. هدف نهایی UX این است که کاربر با تجربهای لذتبخش و رضایتبخش سایت را ترک کند.
ارتباط UX و UI
در حالی که UX و UI از نظر مفهومی متفاوت هستند، اما این دو باید به طور هماهنگ با هم کار کنند. UI باید به گونهای طراحی شود که تجربه کاربری بهبود یابد. برای مثال:
- یک طراحی UI زیبا ممکن است توجه کاربر را جلب کند، اما اگر استفاده از آن سخت باشد (UX ضعیف)، کاربر سایت را ترک خواهد کرد.
- در عین حال، یک UX عالی بدون UI جذاب ممکن است سایت را کسلکننده جلوه دهد.
- UI بخشی از UX است!
- در اینجا با مفهومی مواجهیم که کمی با آنچه تاکنون گفتهایم تداخل دارد؛ اگرچه تفاوتهای UI و UX قابل توجه است، اما میتوان گفت که UI یکی از بخشهای مهم فرآیندهای UX به شمار میآید.
- در طراحی سایت یا اپلیکیشن، هدف نهایی ایجاد رضایتی عمیق در کاربران است؛ یعنی کاربران با محصول ما احساس راحتی و ارتباط خوبی برقرار کنند. طراحی گرافیکی (UI) و ویژگیهای بصری که برای آن ذکر کردیم، در واقع به ایجاد این احساس مثبت کمک میکند؛ یعنی هدف اصلی UX را دنبال میکند. با این حال، تنها داشتن یک رابط کاربری زیبا کافی نیست. تجربه کاربری (UX) شامل جنبههای بسیار گستردهتری است که در کنار هم قرار میگیرند تا تجربهای کلی و عالی برای کاربر فراهم شود.
به عنوان مثال، اگر برنامهای با یک رابط کاربری زیبا اما کاربری پیچیده داشته باشید، کاربران دچار مشکل شده و ارتباط مناسبی با آن برقرار نمیکنند. از سوی دیگر، اگر برنامه رابط کاربری جذابی نداشته باشد اما استفاده از آن آسان باشد، باز هم موفق به جذب کاربران نخواهید شد. بنابراین، ترکیب UI و UX ضروری است تا به نتیجهای موثر و رضایت بخش برسید
