اگه تا حالا وارد دنیای برنامه‌نویسی وب شده باشی، حتماً اسم Express.js به گوشت خورده. خب حالا Express چیه و چرا اینقدر محبوبه؟ فکر کن داری یه وبسایت یا اپلیکیشن درست می‌کنی و می‌خوای همه چیز سریع، بدون دردسر و حرفه‌ای پیش بره. Express دقیقاً همین کار رو برایت انجام میده!
Express.js یه فریم‌ورک سبکه که برای کار با Node.js ساخته شده، و به برنامه‌نویس‌ها اجازه میده تا خیلی راحت‌تر و سریع‌تر اپلیکیشن‌های تحت وب رو بسازن. حالا فرض کن، به جای اینکه خودت از صفر همه کارها رو برای مدیریت درخواست‌ها، مسیریابی و دسترسی به داده‌ها بنویسی، Express میاد و با یه سری ابزارهای قدرتمند و ساده، این کارها رو بهینه می‌کنه.
از این گذشته، Express اینقدر انعطاف‌پذیره که میتونی هم برای پروژه‌های کوچیک استفاده‌اش کنی، هم برای پروژه‌های خیلی بزرگ و پیچیده. پس اگه می‌خوای یه سرور کارآمد داشته باشی که هم سریع باشه و هم کم‌حجم، Express همون چیزیه که به دنبالش هستی. تو این مقاله، قراره بفهمیم Express.js چطوری کار می‌کنه، چرا انقدر محبوب شده و چطور می‌تونه بهت کمک کنه تا حرفه‌ای‌تر برنامه‌نویسی کنی. آماده‌ای؟ بزن بریم!
Express.JS چیست ؟
Express.js رو می‌تونیم به عنوان یکی از اون ابزارهایی معرفی کنیم که هر برنامه‌نویسی دیر یا زود باهاش برخورد می‌کنه، مخصوصاً اگه علاقه به ساخت اپلیکیشن‌های وب یا API داشته باشی. حالا Express.js دقیقاً چیه و چرا اینقدر معروفه؟ بذار خیلی راحت برات توضیح بدم!
Express.js چیه؟
فکر کن داری یه اپلیکیشن تحت وب می‌سازی. نیاز داری به یه فریم‌ورک که کار رو برایت ساده کنه، همه چی رو مرتب نگه داره و نذاره توی کدها گم بشی. Express.js دقیقاً همین کار رو می‌کنه! یه فریم‌ورک مینیمال و قدرتمند برای Node.js که باعث میشه با سرعت نور بتونی سرورت رو راه بندازی، بدون اینکه لازم باشه توی جزئیات پیچیده گیر کنی.
چرا Express.js رو دوست داریم؟
1. سبک و سریع: نیازی نیست با یه عالمه کدهای اضافه سر و کله بزنی. Express بهت کمک می‌کنه کارها سریع‌تر پیش برن و پروژه‌ات سبک‌تر بشه.
2. انعطاف‌پذیر: Express خیلی انعطاف‌پذیره. با استفاده از middleware ها میتونی هر ویژگی‌ای که خواستی، مثل احراز هویت، مدیریت فایل‌ها یا حتی کارهای عجیب و غریب دیگه رو به پروژه‌ات اضافه کنی.
3. مسیریابی ساده: اگه دوست داری درخواست‌های مختلف رو به مسیرهای متفاوت هدایت کنی، Express این کار رو خیلی راحت و ساده برات انجام میده. دیگه نگران نوشتن کدهای پیچیده برای مدیریت درخواست‌ها نباش.
4. API ساختن؟ Express عالیه!: اگه داری یه API می‌سازی، Express یکی از بهترین گزینه‌هاست. خیلی راحت میتونی درخواست‌های HTTP رو مدیریت کنی و همه چی رو سر جاش بذاری.
چرا عاشقش می‌شیم؟
– سادگی در یادگیری: اگه تازه وارد دنیای Node.js شدی، اصلاً نگران نباش. Express خیلی ساده و سر راست طراحی شده و به راحتی میتونی کار باهاش رو شروع کنی.
– جامعه بزرگی داره: هر سوالی که برات پیش بیاد، قطعاً قبل از تو هزاران نفر دیگه داشتن و جوابش رو پیدا کردن. کلی مستندات و آموزش‌های مفید در اختیارت هست.
حالا یه نکته کوچیک…
البته، Express برای پروژه‌های خیلی بزرگ نیاز به یه سری بهینه‌سازی داره. یعنی اگه داری یه وبسایت خیلی سنگین و پیچیده می‌سازی، بهتره از ابزارهای دیگه هم کنار Express استفاده کنی تا همه چیز روان‌تر پیش بره.
تاریخچه
اولین بار در سال ۲۰۱۰ توسط TJ Holowaychuk معرفی شد. هدف از توسعه این فریم‌ورک، ساده‌سازی فرایند ساخت برنامه‌های وب در محیط Node.js بود. در اون زمان، Node.js به شدت محبوب شده بود، اما همچنان ابزارهای مناسبی برای توسعه سریع و ساده اپلیکیشن‌های سمت سرور وجود نداشت. اینجا بود که Express.js وارد میدان شد.
Express به عنوان یک فریم‌ورک مینیمال و انعطاف‌پذیر طراحی شد که به توسعه‌دهندگان این امکان رو می‌داد تا بدون پیچیدگی‌های اضافی، از قدرت Node.js برای ساخت اپلیکیشن‌های وب استفاده کنن. این فریم‌ورک در طی سال‌ها به یکی از پرطرفدارترین و پرکاربردترین ابزارها برای توسعه‌دهندگان تبدیل شد، به‌ویژه برای ساخت APIهای RESTful.
در سال‌های بعد، Express.js به مرور رشد کرد و به یکی از مهم‌ترین ابزارهای دنیای جاوااسکریپت تبدیل شد. جامعه بزرگ برنامه‌نویسان از این فریم‌ورک استقبال کردن و به تدریج تعداد زیادی از ابزارها و کتابخانه‌های جانبی براش ساخته شد.
یکی از بزرگترین نقاط قوت Express.js این بود که از ابتدا به‌گونه‌ای طراحی شده بود که با سایر ابزارها و فریم‌ورک‌ها سازگار باشه. این موضوع باعث شد تا به راحتی بتونه در پروژه‌های مختلف، از ساده‌ترین اپلیکیشن‌ها گرفته تا پروژه‌های بسیار پیچیده، استفاده بشه.
تا امروز، Express.js به عنوان یکی از پرکاربردترین و پراستفاده‌ترین فریم‌ورک‌های Node.js در دنیای برنامه‌نویسی باقی مونده و همچنان به رشد و پیشرفت خودش ادامه میده.
شروع به کار با Express.JS
برای شروع به کار با Express.js، اول باید مطمئن بشی که Node.js رو روی سیستمت نصب کردی. اگه نصب نیست، میتونی از سایت Node.js آخرین نسخه رو دانلود و نصب کنی.
مراحل شروع:
1. نصب Node.js و NPM:
اگه هنوز نصبشون نکردی، اولین قدم اینه که Node.js رو نصب کنی. این نصب شامل NPM (مدیر بسته‌های Node.js) هم میشه که برای مدیریت کتابخانه‌ها استفاده میشه.
2. ایجاد پروژه Node.js:
– یه فولدر جدید بساز (به‌عنوان مثال: `my-app`).
– داخل ترمینال یا CMD به مسیر این فولدر برو و دستور زیر رو بزن تا یه پروژه جدید ایجاد بشه:
npm init
این دستور یه فایل `package.json` ایجاد می‌کنه که اطلاعات مربوط به پروژه و وابستگی‌ها رو نگهداری می‌کنه.
3. نصب Express.js:
حالا که پروژه‌ات ایجاد شده، باید Express.js رو به پروژه اضافه کنی. برای این کار، دستور زیر رو توی همون مسیر پروژه اجرا کن:
npm install express --save
این دستور، Express.js رو نصب می‌کنه و به `package.json` اضافه می‌کنه تا همیشه بتونی ازش استفاده کنی.
4. ساخت اولین سرور با Express:
حالا میتونی یه فایل جدید بسازی (مثلاً `app.js`) و اولین سرورت رو توی اون ایجاد کنی. کد زیر رو داخل `app.js` بنویس:
const express = require('express');
const app = express();
// تعریف یه مسیر ساده برای صفحه اصلی
app.get('/', (req, res) => {
res.send('استادان وب');
});
// راه‌اندازی سرور روی پورت 3000
app.listen(3000, () => {
console.log('سرور روی پورت 3000 در حال اجراست...');
});
5. اجرای سرور:
حالا کافیه که توی ترمینال دستور زیر رو اجرا کنی تا سرورت راه‌اندازی بشه:
node app.js
6. مشاهده خروجی:
مرورگرت رو باز کن و به آدرس `http://localhost:3000` برو. باید پیام ”استادان وب” رو ببینی.
توضیحات کد:
– `require(‘express’)`: اکسپرس رو به پروژه اضافه می‌کنه.
– `(… , ‘/’)app.get`: یه مسیر (route) تعریف می‌کنه که وقتی کاربر به صفحه اصلی وبسایت (/) میاد، پیامی بهش نشون داده بشه.
– `app.listen(3000, …)`: سرور رو روی پورت 3000 اجرا می‌کنه.
اتصال به دیتابیس MongoDB
برای اتصال Express.js به پایگاه داده MongoDB، می‌تونیم از کتابخانه Mongoose استفاده کنیم که کار با MongoDB رو خیلی ساده و بهینه می‌کنه. Mongoose یه ODM (Object Data Modeling) برای MongoDB هست که به ما اجازه میده مدل‌های داده رو به راحتی تعریف و مدیریت کنیم.
مراحل اتصال Express.js به MongoDB:
1. نصب MongoDB و Mongoose:
اگر MongoDB رو به صورت لوکال نصب نکردی، میتونی از سرویس ابری MongoDB Atlas استفاده کنی و یه دیتابیس رایگان ایجاد کنی. بعد از اون Mongoose رو به پروژه اضافه می‌کنیم:
npm install mongoose --save
2. ایجاد اتصال به MongoDB:
حالا داخل فایل `app.js` یا هر فایل اصلی پروژه، باید Mongoose رو به پروژه اضافه و به دیتابیس وصلش کنی. مثلاً:
const express = require('express');
const mongoose = require('mongoose');
const app = express();
// اتصال به MongoDB (آدرس لوکال یا MongoDB Atlas)
mongoose.connect('mongodb://localhost/mydatabase', {
useNewUrlParser: true,
useUnifiedTopology: true,
}).then(() => {
console.log('اتصال به دیتابیس موفقیت‌آمیز بود!');
}).catch((err) => {
console.error('خطا در اتصال به دیتابیس:', err);
});
app.listen(3000, () => {
console.log('سرور روی پورت 3000 در حال اجراست...');
});
نکته: اگر از MongoDB Atlas استفاده می‌کنی، آدرس دیتابیس به‌جای
`mongodb://localhost/mydatabase`
یه رشته اتصال از MongoDB Atlas خواهد بود که شبیه به اینه:
mongodb+srv://username:password@cluster0.mongodb.net/mydatabase?retryWrites=true&w=majority
3. ایجاد مدل داده (Schema):
با استفاده از Mongoose، میتونی مدل‌های داده (Schema) رو تعریف کنی. به عنوان مثال، فرض کن می‌خوای یک مدل برای کاربران ایجاد کنی:
const userSchema = new mongoose.Schema({
name: String,
email: String,
password: String,
});
const User = mongoose.model('User', userSchema);
4. ذخیره و مدیریت داده‌ها:
حالا میتونی با مدل‌های تعریف‌شده، عملیات‌هایی مثل ذخیره، خواندن، به‌روزرسانی و حذف داده‌ها رو انجام بدی. برای مثال، برای اضافه کردن یه کاربر جدید به دیتابیس:
const newUser = new User({
name: 'Amirali',
email: 'amirali@example.com',
password: 'mypassword',
});
newUser.save().then(() => {
console.log('کاربر با موفقیت ذخیره شد!');
}).catch((err) => {
console.error('خطا در ذخیره کاربر:', err);
});
– Mongoose به عنوان یه لایه واسط بین Express.js و MongoDB عمل می‌کنه و کار با داده‌ها رو خیلی راحت‌تر می‌کنه.
– توی این مسیر، ابتدا اتصال به دیتابیس رو برقرار کردیم، بعد یه مدل برای کاربران تعریف کردیم و در نهایت داده جدیدی به دیتابیس اضافه کردیم.
نتیجه گیری
در آخر باید بگیم که اگه میخواید از نود جی‌اس و قابلیت هاش بهره ببرید ، باید Express.js رو هم بذارید بغل دستتون ؛ چون بدون این تکنولوژی اگه میخواستید درخواست و دریافت هایی از دیتابیس یا کلا هرجایی داشته باشید با کلی if و else if مینوشتید تا بتونید این کار رو انجام بدید. اما الان دیگه با ظهور Express دوست داشتنی نیازی به این کار نیست و همونطور که بالاتر مثالش رو براتون زدیم ، فقط کافیه که از متود هاش استفاده کنید تا بتونید حجم کد هاتون رو به طور قابل توجهی کمتر کنید و خواناییش رو بالاتر ببرید.
